Ko je remitent i gdje su upisuje u mjenici?

Osnovno pravilo domaćeg mjeničnog prava je da u mjenici uvijek mora da se nalazi ime/naziv korisnika mjenice (remitenta). Taj korisnik mjenice (remitent) je lice kome  treba isplatiti mjenični iznos odnosno po čijoj naredbi (indosamentu)treba isplatiti mjenični iznos. Remitent je, dakle, prvi imalac mjenice (mjenični povjerilac).

Iako u mjenici mora biti označen korisnik, što znači da u domaćem mjeničnom pravu mjenice na donosioca nisu dopuštene, efekat mjenice na donosioca se može postići izdavanjem trasirane mjenice po sopstvenoj naredbi i njenim istovremenim indosiranjem blanko indosamentom.

U tom slučaju, izdavalac trasirane mjenice (trasant) označava u mjenici samog sebe kao remitenta (najčešće riječima “platite po naredbi mojoj/našoj sopstvenoj”) a potom indosira mjenicu svojim potpisom na poleđini mjenice, ne označavajući indosatara (blanko indosament). Kod ovakve mjenice, svako lice koje donese mjenicu smatraće se formalno legitimisanim mjeničnim povjeriocem i mjenica faktički postaje mjenica na donosioca. Ako se ova mjenica dalje prenese punim indosamentom (u kome je označen indosatar kao novi mjenični povjerilac) onda nastaje ista pravna situacija kao kada je prilikom samog izdavanja bio označen korisnik mjenice.

Za razliku od pravila građanskog prava, prema kojim dolazi do gašenja obaveza usljed konfuzije dužnika i povjerioca (kada dužnik postane povjerilac za isto potraživanje), mjenični odnos se ne gasi iako je trasant (kao mjenični dužnik) istovremeno i remitent (mjenični povjerilac). Dakle, ovakve mjenice proizvode pravno dejstvo i podobne su za cirkulaciju uprkos konfuziji trasanta i remitenta .

Dopuštenost blanko indosiranja, sa dejstvom mjenice na donosioca, a nedopuštenost izdavanja mjenice na donosioca može se pravdati različitom pozicijom trasanta koji se ne može osloboditi odgovornosti za isplatu mjenice i indosanta koji se unošenjem odgovarajuće klauzule (“bez regresa”, “bez obaveze”) može osloboditi svoje regresne odgovornosti. Naime, indosant koji uz svoj indosament unese ovu klauzulu, oslobađa se obaveze da isplati mjenicu kao regresni dužnik ukoliko glavni dužnik ne isplati mjenicu u određenom roku, dok se trasant ne može osloboditi odgovornosti za isplatu mjenice nijednom klauzulom (ako bi je eventualno i unio, takva klauzula ne bi imala pravnu snagu).

Remitent može biti dvojako ovlašćen:

1) za naplatu i za puštanje mjenice u dalju cirkulaciju

Klauzulom “Platite N.N. ili po njegovoj naredbi”. U ovom slučaju remitent može mjenicu da naplati ili da je dalje prenese putem indosamenta (ili putem građanskopravne cesije);

2) samo za naplatu

Klauzulom “Platite N.N. ali ne i po njegovoj naredbi”. Ovakva mjenica naziva se rekta-mjenicom i u njoj nema indosanta i indosatara jer se mjenica ne može prenositi putem indosamenta, već samo putem građanskopravne cesije. Pored trasanta, rekta klauzulu može unijeti i neki od indosanata u svoj indosament, sa istim dejstvom – mjenica se ne može dalje prenositi putem indosamenta.

Mjenica se može izdati i na više remitenata i to alternativno ili kumulativno (saremitenti) i u tom slučaju prenos mjenice je punovažan pod uslovom da ga potpišu svi saremitenti. Ako je više lica označeno kao kumulativni remitenti, onda oni mogu vršiti svoja prava iz mjenice samo zajednički. U slučaju alternativnih saremitenata, mjenični dužnik se oslobađa obaveze ako mjeničnu svotu plati bilo kom remitentu, pri čemu međusobni odnos saremitenata ostaje izvan režima mjeničnog prava.

O ostalim licima u mjenici saznajte u članku: Ko je ko u mjenici?

Dopao Vam se tekst i mislite da je koristan? Podijelite ga sa prijateljima